رومن رولان، نویسنده فرانسوی، در سال 1866 در شهر کلامسی، در ایالت بورگونی، در خانوادهٔ بورژوایی مرفهی به دنیا آمد.
در چهارده سالگی به همراه خانوادهاش برای تحصیل راهی پاریس شد. در نوجوانی با افکار باروخ اسپینوزا آشنا شد و لئو تولستوی را کشف کرد. در 1889 در رشتهٔ تاریخ ادامه تحصیل داد و در 1895 به رم رفت و در رشتهٔ هنر مدرک دکترا گرفت. رسالهٔ دکتریِ او دربارهٔ تاریخ اپرای اروپا پیش از ژان باتیست لولی و آلساندرو اسکارلتی است.
رومن رولان در سال 1921 پس از اخذ دکترا، سه سال در «مدرسهٔ عالی» به تدریس تاریخ هنر اشتغال داشت و از آن پس دورهای کوتاه در دانشگاه سوربن تاریخ موسیقی تدریس کرد و سپس در 1912 به نوشتن روی آورد و طی هشت سال، تا 1904، رمان 10جلدی ژان کریستف را به رشتهٔ تحریر درآورد.
رومن رولان انسان صلحدوستی بود. او به دعوت ماکسیم گورکی در سال 1935 به شوروی رفت و با استالین ملاقات داشت. علیرغم تمایل به اندیشههای مارکس، علیه استالین و حکومت شوروی مقالات متعددی انتشار داد. در 1914 به سوئیس رفت و 23 سال از عمر خود را در آنجا گذراند. در همانجا با مهاتما گاندی آشنا شد. او دو بار ازدواج کرد. بار اول در 1892 با کلوتیلد برئال، که نُه سال بیشتر دوام نیاورد، و بار دیگر، پس از 33 سال تنهایی، در 1934 با ماری کوادچف ازدواج کرد، که این ازدواج تا پایان عمر رومن ادامه یافت.
رومن رولان در سال 1910 مفتخر به دریافت نشان لژیون دونور (بالاترین مدال افتخار فرانسه) شد و در سال 1913 جایزهٔ بزرگ آکادمی فرانسه را دریافت کرد. در سال 1916 نیز جایزه ادبی نوبل را به دست آورد.